Dykcja

Jaki musi być dobry aktor? Niekoniecznie zabójczo przystojny, czy noszący na głowie burzę pięknych, długich włosów. Aktor musi być przede wszystkim: widzialny, słyszalny i zrozumiały. A w tym na pewno może mu pomóc świetna dykcja. Dobra dykcja to wyraźne mówienie. To zrozumiała mowa. To wypowiadanie się, czytanie, opowiadanie w taki sposób, by rozmówca mógł skupić się na treści zdań, a nie rozszyfrowywać wyrazy. By mówić tak, aby inni słuchali. By głosem wyrażać to co naprawdę chcemy powiedzieć.

Jak w przypadku każdej sfery życiowej, jeśli chcesz być w czymś mistrzem, to musisz ćwiczyć. Zatem czas na gimnastykę buzi i języka. Przygotuj sobie trochę wody, gdyby zaschło Ci w ustach i zaczynaj:

  1. Ćwiczenia wzmacniających mięśnie warg:
  • naśladowanie rybki (usta w tzw. rybi pyszczek)
  • cmokanie
  • wymawianie na zmianę o-e-o-e-o-e
  • parskanie jak konik
  • rysowanie kółek wargami wysuniętymi i ułożonymi w dzióbek

 

  1. Ćwiczenia języka
  • wysuwanie języka na zewnątrz i cofanie w głąb jamy ustnej
  • język wysunięty z jamy ustnej, na przemian przyjmuje kształt łopaty (szeroki) i grotu (wąski); nie dotyka zębów, ani warg
  • unoszenie wąskiego języka możliwie najwyżej w kierunku nosa
  • oblizywanie zewnętrznej powierzchni zębów przy zamkniętych ustach
  • zwijanie języka w rulonik

 

  1. Ćwiczenia podniebienia miękkiego
  • ziewanie
  • udawanie chrapania na wdechu i wydechu

 

  1. Ćwiczenia szczęki dolnej
  • wyczuj palcami miejsce, gdzie są zawiasy szczęki i lekko ruszając szczęką pomasuj te miejsca przez ok. 1 min.
  • szczęka pracuje w różnych płaszczyznach: zrób kilka kółek w prawo, w lewo, jakbyś czyścił szyby, zrób kilka kółek pracując jak koparka, zrób kilka kółek naśladując płytę gramofonową.
  1. Ćwiczenia wzmacniających mięśnie warg:
  • naśladowanie rybki (usta w tzw. rybi pyszczek)
  • cmokanie
  • wymawianie na zmianę o-e-o-e-o-e
  • parskanie jak konik
  • rysowanie kółek wargami wysuniętymi i ułożonymi w dzióbek

 

  1. Ćwiczenia języka
  • wysuwanie języka na zewnątrz i cofanie w głąb jamy ustnej
  • język wysunięty z jamy ustnej, na przemian przyjmuje kształt łopaty (szeroki) i grotu (wąski); nie dotyka zębów, ani warg
  • unoszenie wąskiego języka możliwie najwyżej w kierunku nosa
  • oblizywanie zewnętrznej powierzchni zębów przy zamkniętych ustach
  • zwijanie języka w rulonik

 

  1. Ćwiczenia podniebienia miękkiego
  • ziewanie
  • udawanie chrapania na wdechu i wydechu

 

  1. Ćwiczenia szczęki dolnej
  • wyczuj palcami miejsce, gdzie są zawiasy szczęki i lekko ruszając szczęką pomasuj te miejsca przez ok. 1 min.
  • szczęka pracuje w różnych płaszczyznach: zrób kilka kółek w prawo, w lewo, jakbyś czyścił szyby, zrób kilka kółek pracując jak koparka, zrób kilka kółek naśladując płytę gramofonową.

Na koniec naśladuj warkot silnika motocyklowego na różnych wysokościach dźwięku.

Najpierw używaj jedynie warg, potem języka, na koniec warg i języka. I spróbuj najpierw powoli i wyraźnie, a potem coraz szybciej i jeszcze wyraźniej, zmierzyć się z takim łamańcem językowym. Swoje próby możesz nagrać i odsłuchać, starając się poprawić niedociągłości.

Wręczył wróbel wronie wrotki,
lecz ta bała się wywrotki.
Dała wrotki gawronowi i się wraz z gawronem głowi,
czy możliwe jest na wrotkach wykręcenie kołowrotka?
Gawron z wroną twierdzą, że nie
…wróbel inne ma wrażenie

 

autor: Elżbieta i Witold Szwajkowscy

Ćwiczenie przeprowadzane podczas projektu „Biała D[r]ama i inne strachy – edukacja kulturalna dla wrażliwych”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.